Samling
Bemærkninger til lovforslaget
Almindelige bemærkninger
Lovforslagets baggrund
Forslag til landstingslov om arbejdsmarkedsafgift skal afløse den nuværende landstingslov nr. 16 af 23. november 1989 med senere ændringer om arbejdsgivernes erhvervsuddannelsesbidrag.
Som led i den generelle opprioritering af uddannelses- og efteruddannelsesområdet samt kompetenceudvikling ønsker Landsstyret blandt andet med dette forslag at sikre en bedre koordination mellem efteruddannelse og kompetenceudvikling og arbejdsmarkedet, jf. de på FM 2006 fremsatte forslag til landstingsforordning om arbejdsmarkedsydelse, landstingsforordning om offentlig hjælp og de på VM 2006 foretagne ændringer af revalideringsordningen.
Ud fra arbejdsløshedsstatistikker med videre kan det konstateres, at de personer som rammes af kortere eller længerevarende arbejdsløshed, primært er personer uden faglig eller anden kompetencegivende uddannelse. For at sikre denne personkreds en tættere tilknytning til arbejdsmarkedet er det vigtigt, at opprioritere efteruddannelse og kompetenceudvikling, ligesom et generelt løft i uddannelsesniveauet vil medføre et mindre behov for at tilkalde arbejdskraft udefra.
Det vil kræve langt flere midler at opprioritere efteruddannelse, kompetenceudviklingen og uddannelsesniveauet, end der i dag afsættes via landstingslov om arbejdsgivers erhvervsuddannelsesbidrag (AEB-ordningen). Landsstyret er bevidst om, at de midler der afsættes hertil skal benyttes mere effektivt, end det sker i dag.
Den nuværende efter- og videreuddannelsesordning er afhængig af både de indkomne midler via AEB-bidragene, udgifterne til tilskud til arbejdsgivernes lønudgifter for lærlinge på de grundlæggende erhvervsuddannelser samt stipendier til elever på social- og sundhedsuddannelserne. Dette medfører blandt andet, at hvis antallet af unge, der starter på en erhvervsuddannelse stiger, så vil beløbet til efter- og videreuddannelse falde.
I dag er det summen af de indkomne bidrag, der afgør hvilke efteruddannelsestiltag, der er råd til, og ikke hvilke ønsker og behov samfundet stiller til uddannelsesniveauet. Landsstyret finder, at en sådan øremærkning er uhensigtsmæssig, da ønsket er, at uddannelse på alle niveauer skal opprioriteres.
Det foreslås, at arbejdsmarkedsafgiften skal indgå i landskassen på lige fod med andre afgifter, men i Finansloven for 2006 og de efterfølgende budgetoverslagsår er der afsat midler til både efteruddannelse og kompetenceudvikling, der langt overstiger det forventede provenu fra arbejdsmarkedsafgiften.
Det er Landsstyrets hensigt, at udmøntningen af de kommende kursusmidler skal være behovs- og aktivitetsstyret, blandt andet på baggrund af indstillinger om indsatsområder fra det centrale kompetenceudviklingsråd og fra de lokale kompetenceudviklingsråd samt fra brancheskolerne og disses brancheudvalg. Men også fra de kommende vejlednings- og introduktionscentre, der vil bestå af medlemmer fra lokale arbejdsgiver- og lønmodtagerorganisationer samt fra kommunen.
Tilskuddene til de godkendte kurser vil også omfatte tilskud til rejser og ophold for såvel kursister som for instruktører
Lovforslagets indhold
Det fremlagte forslag fjerner den sammenhæng, der er i landstingslov om arbejdsgivernes erhvervsuddannelsesbidrag mellem indkomne bidrag, og hvilke uddannelser der skal udbydes, idet provenuet fra arbejdsmarkedsafgiften indgår i landskassen på lige fod med andre afgifter.
Endvidere gør forslaget op med hidtidigt system og beregningsgrundlag. Systemet forenkles og tilknyttes A-skattesystemet, fremfor som hidtil et selvstændigt og usikkert system, ligesom beregningsgrundlaget gøres nutidigt og aktuelt, fremfor at skulle baseres på 2 år gamle lønsummer.
Det foreslås, at alle indeholdelsespligtige arbejdsgivere, private som offentlige, grønlandske som udenlandske, skal betale en arbejdsmarkedsafgift på 0,9 pct. af deres lønsummer, såfremt de udbetaler A-indkomst, som de er pligtige til at indeholde grønlandsk A-skat i. Arbejdsgivere, som udbetaler lønindkomst, der hidrører fra fiskeri, jagt, fangst, landbrug og hyrevognskørsel, der var fritaget AEB-bidraget, vil således fremover være omfattet af arbejdsmarkeds- afgiften. Staten foreslås dog fritaget for at betale afgiften, idet det må forventes, at staten i givet fald vil kræve det årlige bloktilskud nedsat tilsvarende. Endvidere vil afgiften kunne bortfalde for arbejdsgivere, der er meddelt tilladelse til udnyttelse i henhold til lov om mineralske råstoffer m.v. i Grønland i det omfang, det følger af rettighedshaverens tilladelse.
Det foreslås endvidere, at arbejdsmarkedsbidraget opkræves på samme måde og på samme tid som arbejdsgivernes afregning af indeholdte A-skatter således, at angivelsen og indbetalingen af afgiften for en given måned skal ske den sidste hverdag i den efterfølgende måned til arbejdsgiverkommunen.
For private arbejdsgivere vil arbejdsmarkedsafgiften skulle beregnes af den samlede lønsum i den pågældende måned, medens offentlige arbejdsgivere vil skulle korrigere for udbetalte pensioner, takstmæssig hjælp og offentlig hjælp, idet disse ydelser ikke indgår i den afgiftspligtige lønsum.
Såfremt den afgiftspligtige ikke rettidig angiver størrelsen af afgiftskravet, foreslås det, at arbejdsgiverkommunen skal kunne foretage en skønsmæssig ansættelse af afgiftstilsvaret, ligesom den afgiftspligtige skal betale morarenter, såfremt afgiften betales for sent.
Af kontrolmæssige grunde foreslås det, at arbejdsgiverkommunen skal være berettiget til at foretage eftersyn hos den afgiftspligtige samt være berettiget til at efterse forretningsbøger, øvrige regnskabsmateriale samt korrespondance.
Det foreslås, at arbejdsgiverkommunens afgørelser skal kunne påklages til Skatterådet, hvis afgørelser skal kunne indbringes for Grønlands Landsret som 1. instans.
Endvidere foreslås det, at Landsstyret skal kunne tilkendegive overfor den der overtræder bestemmelser i denne lov eller i forskrifter, der udstedes i medfør af loven, at sagen kan afgøres uden retslig forfølgning.
Endelig fremsætter Landsstyret forslag til nødvendig konsekvensændringer i landstingsforordning om uddannelsesstøtte.
Økonomiske og administrative konsekvenser for det offentlige:
Som følge af den større samtidighed mellem tidspunktet for udbetaling af løn og afregning af afgiften samt udvidelsen af antallet af afgiftspligtige virksomheder forventes forslaget at indbringe landskassen et årligt provenu på ca. 57 mio. kr., hvilket er ca.12 mio. kr. mere end det nuværende AEB-bidrag indbringer.
Det forventes, at omkostningerne til opkrævning af arbejdsmarkedsafgiften i 2007 samt mindre system ændringer udgør ca. 200.000 kr. Udgifterne afholdes af landskassen.
Økonomiske og administrative konsekvenser for erhvervslivet:
Da den foreslåede afgiftsprocent på 0,9 er uændret, vil det kun være de virksomheder, som på nuværende tidspunkt ikke betaler AEB-bidrag, dvs. virksomheder indenfor fiskeri, jagt, fangst, landbrug og hyrevognskørsel, der vil opleve afgiften som en stigning. Det vurderes, at den større samtidighed mellem tidspunktet for udbetaling af løn og afregning af afgiften vil medføre administrative lettelser for store dele af erhvervslivet, ligesom den enkelte arbejdsgiver umiddelbart kan vurdere om afregningen er korrekt.
Miljø- og naturmæssige konsekvenser:
Lovforslaget har ikke miljø- eller naturmæssige konsekvenser.
Administrative konsekvenser for borgerne:
Lovforslaget har ikke administrative konsekvenser for borgerne.
Forholdet til Rigsfællesskabet og selvstyre:
Lovforslaget har ikke rigsfællesskabs- eller selvstyreaspekter.
Høring af myndigheder og organisationer:
Forslaget har både i forbindelse med EM 2005 og FM 2006 været sendt til høring i Økonomidirektoratet, Administrationsdirektoratet, Råstofdirektoratet, Direktoratet for Erhverv, Landbrug og Arbejdsmarked, Direktoratet for Fiskeri og Fangst, Direktoratet for Boliger og Infrastruktur, Direktoratet for Kultur, Uddannelse, Forskning og Kirke, Familiedirektoratet, KANUKOKA, Grønlands Arbejdsgiverforening, APK, KNAPK, ILIK og SIK.
De indkomne høringssvar har ikke givet anledning til væsentlige ændringer i lovforslaget, idet kritikken i de indkomne høringssvar går på, at der savnes en tydeligere kobling mellem den foreslåede arbejdsmarkedsafgift og de tilknyttede formål, så afgiften ikke på sigt overgår til at blive en landsskat, som ikke medfører nogen aktiviteter.
Grønlands Arbejdsgiverforening foreslår at udsætte lovforslaget, med henblik på at nedsætte en arbejdsgruppe, der gennemgår lovforslaget for efterfølgende at forelægge det, for det Kompetenceudviklingsråd, som Landsstyret har nedsat som sit rådgivende organ i forhold til kompetenceudviklingen her i landet.
Sulinermik Inuussutissarsiuteqartut Kattuffiat finder det uhensigtsmæssigt, at der ikke længere er en klar begrebslig/sproglig kobling mellem arbejdsmarkedsafgiften til uddannelse eller kompetenceopbygning, idet det er vigtigt for SIK, at holde fast i arbejdsgivernes medansvar for højnelse af arbejdsstyrkens uddannelsesniveau og kontinuerlige kompetenceopbygning.
De indkomne høringssvar er tilstillet Skatte- og Afgiftsudvalget.
Inatsisissatut siunnersuummut oqaaseqaatit
Oqaaseqaatit nalinginnaasut
Inatsisissatut siunnersuutip tunuliaqutaa
Sulisoqarnermut akitsuut pillugu Inatsisartut inatsisissaattut siunnersuutip Inuutissarsiutitigut ilinniagaqarnermut sulisitsisut akiliutaat pillugit Inatsisartut inatsisaat nr. 16 ulloq 23. november 1989-imeersoq kingusinnerusukkullu allannguutai kingoraassavai.
Ilinniartitaanerup ilinniaqqinnerullu kiisalu piginnaasanik ineriartortitsinerup pingaarnerutinneqalernerannut atatillugu Naalakkersuisut ilaatigut siunnersuut manna aqqutigalugu qulakkeerumavaat ilinniaqqittarnerup piginnaasanillu ineriartortitsinerup aammalu suliffiit akornanni ataqatigiissaarinerup pitsaanerulernissaa, tak. Suliffeqanngikkallarnermi tapiissutit pillugit Inatsisartut peqqussutaannut, Pisortanit ikiorsiissutit pillugit Inatsisartut peqqussutaannut siunnersuutit UPA 2006-imi saqqummiunneqartut aammalu piginnaanngorsaaqqinnermik aaqqissuussinermut UKIU 2006-imi allannguutit.
Suliffissaaleqisut pillugit kisitsisitigut paasissutissat assigisaallu najoqqutaralugit paasineqarsinnaavoq inuit sivikinnerusumik sivisunerusumilluunniit suliffissaaleqinermik eqqorneqartartut tassaagajunnerusartut inuit suliamik allatulluunniit piginnaanngorsaataasumik ilinniarsimanngitsut. Inuit taakkua suliffeqarnermut attuumassuteqarnerulernissaat qulakkiissagaanni ilinniaqqinnerup piginnaasanillu ineriartortitsinerup siuarsarneqarnissaat pingaartuuvoq, soorluttaaq ilinniarsimasuunerup qaffasissusiata nalinginnaasumik qaffassarneratigut sulisussanik avataaneersunik pisariaqartitsineq annikinnerulissasoq.
Ilinniaqqinneq, piginnaasanik ineriartortitsineq ilinniarsimasuunerullu qaffassarneqarnera aningaasanik Inuutissarsiutitigut ilinniagaqarnermut sulisitsisut akiliutaat pillugit Inatsisartut inatsisaat (AEB-mik aaqqissuussineq) aqqutigalugu ullumikkut immikkoortinneqartartunit amerlanerujussuarnik pisariaqartitsiviusussaavoq. Aningaasat tamakkununnga immikkoortinneqartartut ullumikkornit pitsaanerusumik atorneqarnissaat Naalakkersuisut ilisimaaraat.
Ilinniartitseqqittarnermik ingerlaqqiffiusumillu ilinniartitsinermik aaqqissuussinermut maannakkut atuuttumut aalajangiisuusarput aningaasat AEB-kkut akiliutitut isertinneqartartut, sulisitsisut inuussutissarsiutinik tunngaviusumik ilinniakkani lærlinginut akissarsiarititaannut tapiissutitut kiisalu isumaginninnermi peqqissaanermilu ilinniakkani ilinniartut ilinniagaqarnersiutaannut aningaasartuutaasartut. Tamatuma ilaatigut kingunerisarpaa inuusuttut inuussutissarsiutitigut ilinniakkamik aallartitsisut amerligaangata aningaasat ilinniartitseqqinnermut ingerlaqqiffiusumillu ilinniatitsinermut atugassat ikilisarnerat.
Ullumikkut imaappoq akiliutitut isertinneqartartut annertussusiat ilinniaqqinnissamut periarfissat suut akissaqartinneqarnerannut aalajangiisuusarluni, inuiaqatigiit ilinniagaqarnerup qaffasissusianut kissaataat pisariaqartitaallu aalajangiisuunatik. Naalakkersuisut isumaqarput, atorneqarfissaannik siumut aalajangiussereertarneq naleqquttuunngitsoq, ilinniakkammi suulluunniit qaffassarneqarnissaat kissaataavoq.
Siunnersuutigineqarpoq sulisoqarnermut akitsuutip akitsuutit allat assigalugit landskarsimut nakkartarnissaa, 2006-imili aningaasanut inatsimmi ukiunilu tulliini missingersuusiorfiusuni aningaasat ilinniaqqinnissamut aamma piginnaasanik ineriartortitsinissamut atugassat sulisoqarnermut akitsuutikkut isertinneqarumaartussatut naatsorsuutigisanit amerlanerujussuit immikkoortinneqareerput.
Naalakkersuisut siunnerfigaat pikkorissarnernut aningaasaliissutaajumaartussat pisariaqartitsineq ingerlatassallu suuneri apeqqutaatillugit aalajangerneqartassasut, ilaatigut qitiusumiit piginnaasaqarnermik ineriartortitseqatigiit sumiiffinnilu ataasiakkaani piginnaasaqarnermik ineriartortitseqatigiit kiisalu sulianik ilinniarfiit taakkulu suliat assigiinngitsut pillugit ataatsimiititaliaasa suliniuteqarfissat pillugit inassuteqaataat tunngavigalugit. Aammali ilitsersuinermik aallarniinermillu suliaqarfiit sumiiffinni ataasiakkaani sulisitsisut peqatigiiffiinit sulisullu peqatigiiffiinit kiisalu kommunimit ilaasortaaffigineqartussat inassuteqaataat tunngavigalugit.
Pikkorissartitsinissanut akuerisaasunut tapiissutinut aamma ilaassapput pikkorissartussat pikkorissaasussallu angalanerinut najugaqarnerinullu tapiissutit.
Inatsisissatut siunnersuutip imai
Akiliutitut isertinneqartartut aammalu ilinniakkat suut neqeroorutigineqarnissaasa Inuutissarsiutitigut ilinniagaqarnermut sulisitsisut akiliutaat pillugit Inatsisartut inatsisaanni imminnut ataqatigiinnerat siunnersuutip saqqummiunneqartup atorunnaarsissavaa, sulisoqarnermummi akitsuutikkut isertinneqartartussat akitsuutit allat assigalugit landskarsimut nakkartartussaammata.
Aamma periuseq naatsorsuisarnermilu tunngavik maannamut atorneqartut siunnersuutikkut atorunnaarsinneqassapput. Periuseq pisariillisarneqassaaq akileraarutillu A-t pillugit nalunaaruteqartarnermut akiliisarnermullu katigunneqassalluni, manna tikillugu periutsimut immikkoortumut nalorninaatilimmullu taarsiullugu, soorluttaaq naatsorsuisarnermi tunngavik maannakkut pisunut piviusunullu naleqqussarneqassasoq, akissarsiarititat katinneri ukiunik marlunnik pisoqaassusillit tunngavigiunnaarlugit.
Siunnersuutigineqarpoq sulisitsisut unerartitsisussaatitaasut, namminersortuugunik pisortaat suliffeqarfiutigippatigit, nunatsinneersuugunik nunanilluunniit allaneersuugunik tamarmik sulisoqarnermut akitsuut, aningaasarsianik A-nik Kalaallit Nunaannut akileraarutinik A-nik unerartitsiviusussanik tunniussaqarunik akissarsiarititamik katinnerisa 0,9 pct.-iattut annertutigisoq akilertassagaat. Taamaalillutik sulisitsisut sulinikkut akissarsianik aalisarnermit, aallaaniarnermit, piniarnermit, nunalerinermit qamutillu motoorillit inunnik angallassissutit atorlugit ingerlatsinermit pisunik tunniussaqartartut AEB-mut akiliutinik akiliisussaatitaasimanngitsut sulisoqarnermut akitsuummik akiliisartussanut ilaalersussaapput. Naalagaaffiulli akitsuummik akiliisussaatitaannginnissaa siunnersuutigineqarpoq, tassami naatsorsuutigineqarmat naalagaaffik taamatut pisoqassappat ataatsimoortumik tapiissutini ukiumoortuni aningaasat amerlaqataannik ikililerinissamik piumasaqassasoq. Aammattaaq sulisitsisut, Kalaallit Nunaanni atortussiassat aatsitassanit pisut il.il. pillugit inatsit naapertorlugu iluaqutiginninniarsinnaanermut akuersissuteqarfigineqarsimasut, tamanna pisinnaatitaaffeqalersumut akuersissummi allassimappat, akitsuummik akiliisussaajunnaarsinneqarsinnaapput.
Aammattaaq siunnersuutigineqarpoq sulisoqarnermut akitsuut sulisitsisut akileraarutinik A-nik unerartitaminnik akiliisarnerat assigalugu ilutigalugulu akilersinneqartassasoq, tassa imaappoq qaammammi pineqartumi akitsuut qaammatip tulliani ulluinnarmi kingullermi sulisitsisutut kommunimut nalunaarutigineqarlunilu akilerneqassalluni.
Sulisitsisunut namminersortunut tunngatillugu sulisoqarnermut akitsuut qaammammi pineqartumi akissarsiarititat katinnerat tunngavigalugu naatsorsorneqartussaassaaq, pisortalli sulisitsisut pensionisiatut, annertussusileriikkamik ikiorsiissutitut pisortanillu ikiorsiissutitut tunniunneqartut ilanngaatigeqqartartussaavaat, tunniunneqartartummi taakkua akissarsiatititanut akitsuummik akiliisussaatitaaffiusunut ilaanngimmata.
Siunnersuutaavoq akitsuummik akiliisussaatitaasup akitsuummut akiliutissap annertussusia piffissaagallartillugu nalunaarutiginngippagu sulisitsisutut kommunip akitsuummut akiliutissaq missingersuusiorluni angissusilersinnaassagaa, soorluttaaq akitsuummik akiliisussaatitaasoq akitsuut kingusinaartumik akilerneqarpat pillaammik ernialiussanik akiliissasoq.
Nakkutilliisussaaneq peqqutigalugu siunnersuutigineqarpoq sulisitsisutut kommunip akitsuummik akiliisussaatitaasumi misissuisinnaatitaanissaa kiisalu niuernermi allattaavinnik, naatsorsuutinik allanik kiisalu allakkatigut attaveqaqateqarneranik takunnissinnaatitaassasoq.
Siunnersuutaavoq sulisitsisutut kommunip aalajangiineri Skatterådimut naammagittaalliuutigineqarsinnaassasut, taassumalu aalajangiineri Kalaallit Nunaata Eqqartuussivianut suliarinnittussamut siulliusumut suliassiissutigineqarsinnaassasut.
Siunnersuutigineqarportaaq Naalakkersuisut inatsimmi matumani imaluunniit inatsit naapertorlugu maleruagassiani aalajangersakkanik unioqqutitsisumut nalunaaruteqarsinnaassasut suliassap eqqartuussinertaqanngitsumik naammassineqarsinnaaneranik.
Kiisalu Ilinniagaqarnersiutit pillugit Inatsisartut peqqussutaata pisariaqartutigut matuma kingunerisaanik allannguivigineqarnissaa Naalakkersuisut siunnersuutigaat.
Pisortanut aningaasaqarnikkut allaffissornikkullu kingunerisassaa
Piffissap akissarsianik tunniussiviusup piffissallu akitsuutip akilerneqarfissaata ataatsikkuukannernerulernerisa kiisalu suliffeqarfiit akitsuummik akiliisussaatitaasut amerlineqarnerisa kingunerisaanik siunnersuutip landskarsimut ukiumut 57 mio. kr.-nit missinginik isertitsissutaasarnissaa naatsorsuutigineqarpoq, tassa AEB-mut akiliutinit maannakkut isertinneqartartunit 12 mio. kr.-it missinginik amerlanerusunik.
Sulisoqarnermut akitsuutip 2007-imi akilersinniarneqarnissaanut kiisalu atortutigut allannguilaarnernut aningaasartuutit 200.000 kr.-it missaanniinnissaat naatsorsuutigineqarpoq. Aningaasartuutigineqartussat landskarsimit akilerneqassapput.
Inuussutissarsiuteqartunut aningaasaqarnikkut allaffissornikkullu kingunerisassaa
Akitsuutip procentia 0,9-iusoq allannguuteqanngimmat akitsuummut aningaasartuuteqarnerulernermik maluginnittussatuat tassaapput suliffeqarfiit AEB-mut akiliutinik maannakkut akiliineq ajortut, tassa imaappoq suliffeqarfiit aalisarnermik, aallaaniarnermik, piniarnermik, nunalerinermik aamma qamutit motoorillit inunnik angallassissutit atorlugit inuussutissarsiummik ingerlataqartut. Piffissap akissarsianik tunniussiviusup piffissallu akitsuutip akilerneqarfissaata ataatsikkuukannernerulernerisa kingunerisaanik inuussutissarsiutinik ingerlataqartut amerlanersaasa allaffissornikkut oqilisaanneqarnissaat, taamatuttaaq sulisitsisut ataasiakkaat akiliinerup eqqortuuneranik imaaliallaannaq naliliisinnaanissaat ilimagineqarpoq.
Avatangiisinut pinngortitamullu kingunerisassat
Inatsisissatut siunnersuut avatangiisinut pinngortitamullu kinguneqassanngilaq.
Innuttaasunut allaffissornikkut kingunerisassaa
Inatsisissatut siunnersuut innuttaasunut allaffissornikkut kinguneqassanngilaq.
Naalagaaffeqatigiinnermut namminersulernissamullu tunngasut
Inatsisissatut siunnersuut naalagaaffeqatigiinnermut namminersulernissamulluunniit tunngasunik imaqanngilaq.
Oqartussaasunik kattuffinnillu tusarniaaneq
Siunnersuut UKA 2005-imut UPA 2006-imullu atatillugu ukununnga tusarniaassutigineqarpoq: Aningaasaqarnermut Pisortaqarfik, Aqutsinermut Pisortaqarfik, Aatsitassanut Ikummatissanullu Pisortaqarfik, Inuussutissarsiornermut, Nunalerinermut Suliffeqarnermullu Pisortaqarfik, Aalisarnermut Piniarnermullu Pisortaqarfik, Ineqarnermut Attaveqaqatigiinnermullu Pisortaqarfik, Kultureqarnermut, Ilinniartitaanermut, Ilisimatusarnermut Ilageeqarnermullu Pisortaqarfik, Ilaqutariinnermut Pisortaqarfik, KANUKOKA, Kalaallit Nunaanni Sulisitsisut Peqatigiiffiat, APK, KNAPK, ILIK aamma SIK.
Tusarniaanermi akissutit tiguneqarsimasut inatsisissatut siunnersuummi annertuunik allannguuteqartitsinngillat, tusarniaanermimi akissutini tiguneqartuni uparuarneqartoq tassaavoq sulisoqarnermut akitsuutip siunnersuutigineqartup siunertallu attuumassuteqartinneqartut ataqatigiinnerat erseqqarinnerusariaqartoq, taamaalilluni akitsuut siunissaq eqqarsaatigalugu siunertaminut atuuffeqanngitsutut nuna tamakkerlugu akileraarutaaginnaleqqunagu.
Kalaallit Nunaanni Sulisitsisut Peqatigiiffiata siunnersuutigaa inatsisissatut siunnersuut kinguartinneqassasoq, suleqatigiissitaliamik inatsisissatut siunnersuummik misissuisussamik kingornalu Piginnaasaqarnermik Ineriartortitseqatigiinnut, Naalakkersuisut nunami maani piginnaasanik ineriartortitsinissamut tunngatillugu siunnersuisussatut pilersissimasaannut saqqummiussisussamik pilersitsinissaq siunertaralugu.
Sulisoqarnermut akitsuutip isummamigut/oqaasertamigut ilinniartitaanermut piginnaasanilluunniit ineriartortitsinermut erseqqissumik attuumassuteqarunnaarnera Sulinermik Inuussutissarsiuteqartut Kattuffiata naleqquttuusorinngilaa, sulisitsisummi sulisorisamik ilinniarsimanerisa qaffasissusiannik qaffassaanissamut aammalu piginnaasaannik ineriartortitsijuarnissamut akisussaaqataanerisa aalajangiusimaannarneqarnissaa SIK-p pingaartimmagu.
Tusarniaanermi akissutit tiguneqartut Akileraartarnermut Akitsuusiisarnermullu Ataatsimiititaliamut ingerlateqqinneqarput.