Samling

UPA 2004/94.1

3. maj 2004

Aqqalukasik Knauthsen

                     

Piniartut inuussutissarsiutigalugu aalisarnermut ikaarsaarsinnaanerat periarfissaqarnersoq, aalisarnermiluunniit tapertanik isertitaqartoqarsinnaanersoq, qulaajaavigisinnaaju mallugu piniartoqarfinni aalisakkat assigiinngitsut iluaqutiginiarneqanngitsut aalisagaqassutsikkut misissuivigineqarnissaat aallartinniarlugu Naalakkersuisut sulissuteqarnissamik peqquteqqarnissaannik Inatsisartut aalajagiiffigisassaattut siunnersuut.

(Augusta Salling, Ellen Christoffersen, Jensine Berthelsen, Finn Karlsen aamma Jakob Sivertsen, Atassut)

Siullermeernera

Aalisarnermut Piniarnermullu Naalakkersuisup akissuteqaammini oqaatigivaa Atassutip siunnersuutaa Naalakkersuisut anguniagaannut qanilluinnartuusoq, Qaanaap aamma Kangaatsiap eqqaani aalisarnermut ineriartortitsinermut Aningaasatigut inatsisissami immikkoortitsisoqarneratigut.

Inuit Ataqatigiit pingaartilluinnarpaat nunatsinni inuussutissarsiutit pingaarnersaata ineriartortittuarnissaa, illuatungaatigulli aamma taama pingaaruteqartigaaq piniarnermik inuussutissarsiuteqarnerup qangali kulturitsinnik napatitsisup unittuunnginnissaata qulakkeerneqarnissaanut sulissuteqartuarnissaq.

Ilumoorporli piniarnermik inuussutissarsiuteqarnerup ilaatigut silaannaap allanngoriartorneranik pissuteqartup imminut akilersinnaajunnaariartornerani nunatsinni siamasissumik najugaqarneq illersorniarlugu, inuusuttissarsiutinik allanik pilersitsiniarneq aqqutissaammat sulissutigissallugu nalilersorluartariaqartoq.

Tamatumani peqataanissamut tikkuussinissamullu inuiaqatigiit tamatta minnerunngitusmik nunagisami pineqartuni innuttaasut pisussaaffeqarpugut; nunagisamimi innuttaasut nalunnginnerpaavaat nunagisaminni periarfissat suut ineriartortissallugit piukkunnarnerpaasut, nunagisami nukitsigut atortorissaarutitigullu pissutsit allaavigalugit.

Nukitsigut atortorissaarutitigullu periarfissat amigaateqarsinmassappata, amigaatit pissarsiarineqarsinnaanerinut sukumiisumik nalilersueqqaarluni piviusunngortitsisinnaaneq sulissutigineqartariaqarpoq.

Piniartoqarfinnittaaq inuussutissarsiutitigut ineriartortitsinissamut KNAPK-mit, ICC-mit KANUKOKA-millu siornali tikkuussisoqareerpoq, oqaatigineqartutuullu qularutissaanngilaq pissuttsit maannakkutut ingerlatillugit qanoq iliuuseqartoqanngippat sumiiffinni eqqartorneqartuni ullumikkut inuuniarnikkut atukkat oqimaareeqisut suli artornarnerulissasut.

Inuit Ataqatigiinnit ilisimavarput piniartoqarfinni Upernaviup aamma Uummannap pigisaaniiittuni piniartuunermiit aalisartuunermut ikaarsaariarneq ineriartortitsinerlu iluatsittumik pilertortumillu ingerlasimasoq.

Tamatumani pissutaaqataanngitsuunngillat sumiiffinni pineqartuni aalisarnermik misileraasarnerit, aalisarnermik ineriartortitsinermi aalisartussatut piukkunnarsaasarnerit pikkorissaasarnerillu, tunisassiorfinnik pilersitsinissamut piumassasuqarneq minnerunngitsumillu innuttaasut nammineerlutik aalisarnermik ineriartortitsinissamut piumassuseqarnerat.      

Pissutsini taaneqartuni arlaat amigaataasimagaluarpat iluatsittumik pilertortumillu ineriartortitsineq immaqa pisimasinnaanngikkaluarpoq, taamaattumillu pingaaruteqarpoq oqaluuserisatsinni sumiiffinni pineqartuni ineriartortitsinissamut pissutsinik tamakkuninnga pineqartunik minitaqarnaveersaarnissaq.

Inuit Ataqatigiinnittaaq arajutsisimanngilarput Avanersuup aamma Ittoqqortoormiit kommuniini aalisarnermik ineriartortitsinissamut misileraanerit aamma pikkorissaasarnerit ingerlanneqartareermata, ilaatigut Aalisarnermut Misileraanermik Ineriartortitsinermillu Suleqatigiissitap (AMIS-ip) aaqqissusseqataffigisaanik suleqataaffigisaanillu.

Tamatumani periarfissanik tikkuussisoqarsimassappat taakku suliaasa inernerisa ineriartortitsinissamut nalilersuinissami ilaatinneqarnissaat kaamattuutigerusunnarpoq, minnerunngitsumik aalisartut piniartullu kattuffiata tamatumani suliniutai periarfissatullu siunniussai nalilersuinermi ilanngunneqarnissai pisariaqarlutik.

Suleqatigiissitap AMIS-ip ilusimitut atuukkunaarsimanera ugguarnarpoq, taamaatumillu Naalakkersuisust apererusunnarput taartigisinnaasaanik imaluunniit atuutilerseqqinneqarsinnaaneranut periarfissaqarnersoq? 

Aalisarnermut ineriartortitsineq ingammik sumiiffinni aalisarnermik aallutaqarfiunngitsuni ingerlatsilerneq imaannaanngitsuuvoq, taamaattumillu misileraanerit – aalisarneruppat tunisassiornermut ingerlatsineruppat – ukiuni arlariinni ingerlanneqarnissaat pinngitsoorneqarsinnaangilaq, kiisalu ineriariartortitsinermi aalisarnermi nioqqutissiarnermilu atortorissaarutinut ikinngitsunik aningaasaliissuteqarnissaq avaqqunneqarsinnaassanani.

Pisortat ineriartortitsinermut ingaasaleqataanissaannut aamma naliligassat ilagisariaqarpaat ineriartortitsinissamut aningaasaliissutissat eqqarsaatigalugit qanoq aningaasalersuisoqarniarnersoq, aningaasaliissutsillu aalisanermut, aalisartunngoriartortisinermut, tunisassiornermut ataatsimuulu isigalugu aalsisarnermik ineriartortitsinermut qanoq inmmikkoortitsiniartoqarnersoq.

Aammattaaq nalilerneqartariaqarpoq ineriartortitsiffissami pineqartumi nunatta iluani imaluunniit nunanut allanut nioqqutissanik tunisassiornissaq siunniunneqarnersoq, sumummi nioqquteqarnissaq apeqqutaalluinnarluni pisisussap nioqqutissiamut piumasaqaatai tunngaviusaramik, taamaallilluni atavartumik pilersuisinnaanermut aamma nioqqutissiornissamut aningaasartuutit tamatumani aamma apeqqutaalersarlutik. 

Aalisarnerup tunisassiornerullu ineriartortinneranni inuttatigut aamma malinnaatitsinissaq avaqqunneqarsinnaangilaq, taamaattumik nunatsinni najugaqavissut ineriartortitsinissamut inuttarineqarnissaannut ilinniartitsinerit aamma pisariaqavipput.

Tamatumani aalisarnermik aamma tunisassiornermik qaffasinnerusumik ilinniartitsinissamut nunani allani ilianniartitaanerit suli pisariaqarnissaat naatsorsuutigisariaqarparput. Aammattaarli Ilisimatusarfimmi ingerlatsinikkut ilinniartitsinerit nunatsinni aalisarnermik aamma tunisassiornermik ingerlatsinermut naleqqussarneqarsinnaanera kaammattuutigisariaqarpoq.

Kiisalu minnerunngitsumik nunatsinni tunisassiornermut ilinniartitsinerit aamma ineriartorfiusunut naleqqussarneqarnissaat pisariaqartutut oqaatigisariaqarpoq.

Tamatumani eqqarsaatigaakka Maniitsumi Aalisakkanik Tunisassiornermut Ilinniarfik aamma Narsami Inuussutissalerinermut Ilinniarfik, taakkuami peqataanerisigut ineriartortitsineq nunatsinni periarfissat aallaavigalugit nunatsinnullu naleqqussakkat ineriartortinneqarsinnaannamat.

Taamatut oqaaseqarluta Naalakkersuisut suliniutissaat siunniussaat ilalerpagut, kiisalu siuliani oqaatigisagut aamma ilanngullugit nalilersuinermi ilaatinneqarnissaat innersuutigalugit, kiisalu Atassummit siunnersuut saqqummiunneqartutut iluseqarluni akuerineqassanngitsoq.

UPA 2004/94.1

3. maj 2004

Aqqalukasik Knauthsen

                     

Piniartut inuussutissarsiutigalugu aalisarnermut ikaarsaarsinnaanerat periarfissaqarnersoq, aalisarnermiluunniit tapertanik isertitaqartoqarsinnaanersoq, qulaajaavigisinnaaju mallugu piniartoqarfinni aalisakkat assigiinngitsut iluaqutiginiarneqanngitsut aalisagaqassutsikkut misissuivigineqarnissaat aallartinniarlugu Naalakkersuisut sulissuteqarnissamik peqquteqqarnissaannik Inatsisartut aalajagiiffigisassaattut siunnersuut.

(Augusta Salling, Ellen Christoffersen, Jensine Berthelsen, Finn Karlsen aamma Jakob Sivertsen, Atassut)

Siullermeernera

Aalisarnermut Piniarnermullu Naalakkersuisup akissuteqaammini oqaatigivaa Atassutip siunnersuutaa Naalakkersuisut anguniagaannut qanilluinnartuusoq, Qaanaap aamma Kangaatsiap eqqaani aalisarnermut ineriartortitsinermut Aningaasatigut inatsisissami immikkoortitsisoqarneratigut.

Inuit Ataqatigiit pingaartilluinnarpaat nunatsinni inuussutissarsiutit pingaarnersaata ineriartortittuarnissaa, illuatungaatigulli aamma taama pingaaruteqartigaaq piniarnermik inuussutissarsiuteqarnerup qangali kulturitsinnik napatitsisup unittuunnginnissaata qulakkeerneqarnissaanut sulissuteqartuarnissaq.

Ilumoorporli piniarnermik inuussutissarsiuteqarnerup ilaatigut silaannaap allanngoriartorneranik pissuteqartup imminut akilersinnaajunnaariartornerani nunatsinni siamasissumik najugaqarneq illersorniarlugu, inuusuttissarsiutinik allanik pilersitsiniarneq aqqutissaammat sulissutigissallugu nalilersorluartariaqartoq.

Tamatumani peqataanissamut tikkuussinissamullu inuiaqatigiit tamatta minnerunngitusmik nunagisami pineqartuni innuttaasut pisussaaffeqarpugut; nunagisamimi innuttaasut nalunnginnerpaavaat nunagisaminni periarfissat suut ineriartortissallugit piukkunnarnerpaasut, nunagisami nukitsigut atortorissaarutitigullu pissutsit allaavigalugit.

Nukitsigut atortorissaarutitigullu periarfissat amigaateqarsinmassappata, amigaatit pissarsiarineqarsinnaanerinut sukumiisumik nalilersueqqaarluni piviusunngortitsisinnaaneq sulissutigineqartariaqarpoq.

Piniartoqarfinnittaaq inuussutissarsiutitigut ineriartortitsinissamut KNAPK-mit, ICC-mit KANUKOKA-millu siornali tikkuussisoqareerpoq, oqaatigineqartutuullu qularutissaanngilaq pissuttsit maannakkutut ingerlatillugit qanoq iliuuseqartoqanngippat sumiiffinni eqqartorneqartuni ullumikkut inuuniarnikkut atukkat oqimaareeqisut suli artornarnerulissasut.

Inuit Ataqatigiinnit ilisimavarput piniartoqarfinni Upernaviup aamma Uummannap pigisaaniiittuni piniartuunermiit aalisartuunermut ikaarsaariarneq ineriartortitsinerlu iluatsittumik pilertortumillu ingerlasimasoq.

Tamatumani pissutaaqataanngitsuunngillat sumiiffinni pineqartuni aalisarnermik misileraasarnerit, aalisarnermik ineriartortitsinermi aalisartussatut piukkunnarsaasarnerit pikkorissaasarnerillu, tunisassiorfinnik pilersitsinissamut piumassasuqarneq minnerunngitsumillu innuttaasut nammineerlutik aalisarnermik ineriartortitsinissamut piumassuseqarnerat.      

Pissutsini taaneqartuni arlaat amigaataasimagaluarpat iluatsittumik pilertortumillu ineriartortitsineq immaqa pisimasinnaanngikkaluarpoq, taamaattumillu pingaaruteqarpoq oqaluuserisatsinni sumiiffinni pineqartuni ineriartortitsinissamut pissutsinik tamakkuninnga pineqartunik minitaqarnaveersaarnissaq.

Inuit Ataqatigiinnittaaq arajutsisimanngilarput Avanersuup aamma Ittoqqortoormiit kommuniini aalisarnermik ineriartortitsinissamut misileraanerit aamma pikkorissaasarnerit ingerlanneqartareermata, ilaatigut Aalisarnermut Misileraanermik Ineriartortitsinermillu Suleqatigiissitap (AMIS-ip) aaqqissusseqataffigisaanik suleqataaffigisaanillu.

Tamatumani periarfissanik tikkuussisoqarsimassappat taakku suliaasa inernerisa ineriartortitsinissamut nalilersuinissami ilaatinneqarnissaat kaamattuutigerusunnarpoq, minnerunngitsumik aalisartut piniartullu kattuffiata tamatumani suliniutai periarfissatullu siunniussai nalilersuinermi ilanngunneqarnissai pisariaqarlutik.

Suleqatigiissitap AMIS-ip ilusimitut atuukkunaarsimanera ugguarnarpoq, taamaatumillu Naalakkersuisust apererusunnarput taartigisinnaasaanik imaluunniit atuutilerseqqinneqarsinnaaneranut periarfissaqarnersoq? 

Aalisarnermut ineriartortitsineq ingammik sumiiffinni aalisarnermik aallutaqarfiunngitsuni ingerlatsilerneq imaannaanngitsuuvoq, taamaattumillu misileraanerit – aalisarneruppat tunisassiornermut ingerlatsineruppat – ukiuni arlariinni ingerlanneqarnissaat pinngitsoorneqarsinnaangilaq, kiisalu ineriariartortitsinermi aalisarnermi nioqqutissiarnermilu atortorissaarutinut ikinngitsunik aningaasaliissuteqarnissaq avaqqunneqarsinnaassanani.

Pisortat ineriartortitsinermut ingaasaleqataanissaannut aamma naliligassat ilagisariaqarpaat ineriartortitsinissamut aningaasaliissutissat eqqarsaatigalugit qanoq aningaasalersuisoqarniarnersoq, aningaasaliissutsillu aalisanermut, aalisartunngoriartortisinermut, tunisassiornermut ataatsimuulu isigalugu aalsisarnermik ineriartortitsinermut qanoq inmmikkoortitsiniartoqarnersoq.

Aammattaaq nalilerneqartariaqarpoq ineriartortitsiffissami pineqartumi nunatta iluani imaluunniit nunanut allanut nioqqutissanik tunisassiornissaq siunniunneqarnersoq, sumummi nioqquteqarnissaq apeqqutaalluinnarluni pisisussap nioqqutissiamut piumasaqaatai tunngaviusaramik, taamaallilluni atavartumik pilersuisinnaanermut aamma nioqqutissiornissamut aningaasartuutit tamatumani aamma apeqqutaalersarlutik. 

Aalisarnerup tunisassiornerullu ineriartortinneranni inuttatigut aamma malinnaatitsinissaq avaqqunneqarsinnaangilaq, taamaattumik nunatsinni najugaqavissut ineriartortitsinissamut inuttarineqarnissaannut ilinniartitsinerit aamma pisariaqavipput.

Tamatumani aalisarnermik aamma tunisassiornermik qaffasinnerusumik ilinniartitsinissamut nunani allani ilianniartitaanerit suli pisariaqarnissaat naatsorsuutigisariaqarparput. Aammattaarli Ilisimatusarfimmi ingerlatsinikkut ilinniartitsinerit nunatsinni aalisarnermik aamma tunisassiornermik ingerlatsinermut naleqqussarneqarsinnaanera kaammattuutigisariaqarpoq.

Kiisalu minnerunngitsumik nunatsinni tunisassiornermut ilinniartitsinerit aamma ineriartorfiusunut naleqqussarneqarnissaat pisariaqartutut oqaatigisariaqarpoq.

Tamatumani eqqarsaatigaakka Maniitsumi Aalisakkanik Tunisassiornermut Ilinniarfik aamma Narsami Inuussutissalerinermut Ilinniarfik, taakkuami peqataanerisigut ineriartortitsineq nunatsinni periarfissat aallaavigalugit nunatsinnullu naleqqussakkat ineriartortinneqarsinnaannamat.

Taamatut oqaaseqarluta Naalakkersuisut suliniutissaat siunniussaat ilalerpagut, kiisalu siuliani oqaatigisagut aamma ilanngullugit nalilersuinermi ilaatinneqarnissaat innersuutigalugit, kiisalu Atassummit siunnersuut saqqummiunneqartutut iluseqarluni akuerineqassanngitsoq.