Samling
3. maj 2005
UPA 2005/32
kk
Kalaallit Nunaanni uuliamik gassimillu misissueqqissaarnerup qalluinerullu atorluaanerullu inuiaqatigiinnut attuumassutai pillugit nassuiaat
Nunatsinni gassimik uuliamilluunniit qalluisoqalissagaluarpat tamatuma inuiaqatigiinnut sunniutigisinnaasaanik Naalakkersuisut nassuiaateqarnerat qujassutigaarput. Siorna uuliamik ujaasiffissatut sineriaap avataani ammaassiffigineqartut nutaat uuliasioqatigiiffissuarnit soqutigineqarlutik ujarlerfiulernerat, nunatsinni imartatsinniluunniit uuliasiortoqalersinnaaneranik ilimasutsiteqqilerpoq, taamaammallu piffissaagallartillugu inuiaqatigiit sutigut sunnigaasinnaanerat oqallisigissallugu piareersarfigissallugulu pisariaqarpoq.
Inuit Ataqatigiit-nniit Naalakkersuisunut kajumissaarutigissavarput Inatsisartunut nassuiaateqarneq nunatsinni innuttaasunut tamanut ilisimatitsinermik malitseqartinneqassasoq, taamaaliornissamut ilaatigut Naalakkersuisut ukiut arlallit matuma siorna aallartittumik Alaska-mi uuliasiorneq pillugu filmiliarititaat atorlugit.
Naalakkersuisut nunarput uuliaasiornikkut annertuumik aningaasarsiulissagaluarpat sinneqartoorutinit aningaasaateqarfiliortoqarsinnaaneranut tunngasumik Inatsisartut isummersoqquaat. Nunani allani misilittaakkat tunngavigalugit, pingaartumillu issittumi, naggueqatitta nunaanni, inukitsunnguusuni annertuumillu uuliasiorfiusuni misilittakkat ilisimalersimallugit ilumut tamakku siusinaartumik isummersorfigineqarnissaat pisariaqavippoq. Pilersaarusiorluagaanngitsumik annertoorsuarmik aningaasarsiulerneq inuiaqatigiinnut sakkortuumik sunniussinnaavoq, pingaartumillu inuiaqatigiittut ataatsimoortumik ingerlatsineq innarlerneqarsinnaavoq aqutsisinnaajunnaarnermik kingunilimmik. Tassa naammattorsuarnik aningaasassaqalerneq tusaannarlugu qujarunnaraluaqaluni aamma kissaatiginanngitsorpassuarnik allanik nassataqarsinnaavoq, pilersaarusiugaanngitsumik pigissaalernerup pingaarnersiuisariaqarneq tulleriiaarisariaqarnerlu atorunnaarsissinnaammagit, naatsumik oqaatigalugu inuiaqatigiit naalakkersuinikkut aqunneqarsinaajunnaarsissinnaammagit.
Taamaattumik Inuit Ataqatigiit-nni uuliasiornermit sinneqartooruteqartoqalissagaluarpat aningaasaateqarfiliortoqarnissaanik isuma tapersersorparput. Nuna Oil-ip uuliasiornermi peqataaginnarnissaanik siunertaq kisiat pissutiginagu kisiannili inuiaqatigiit patajaatsumik ingerlasinnaajuarnissaat taamatulli pingaaruteqarmat.
Periarfissaq manna iluatsillugu apeqqutigissavarput Nuna Oil-ip DONG-imit, tassa Dansk Olie og Naturgas-imiit piginneqataaffigineqarnera, DONG-ip namminersortunut tuniniarneqarneranut atatillugu aaqqiivigineqarsimanersoq - tassalu Danmarkimi naalakkersuisunit neriorsuutigineqartutut piginneqataassutit immikkoortinneqarlutik naalagaaffimmut utertinneqarsimanersut?
Nunatsinni aatsitassarsiornermut oqartussaassuseq tamakkiisoq pigilerutsigu akisussaaffiit tamatumunnga atuumassuteqartut soorunami aamma ilaassapput. Inuit Ataqatigiit-nni isumaqarpugut tamanna piareersarfigileriissagipput. Tamatumani aamma aningaasalersuinikkut annertusiartortumik akisussaaffeqalernissarput ilanngullugu. Ukiuni aggersuni aamma avammut takutittariaqarparput aatsitassarsiornikkut piorsaaneq ilumoorullugu aallunniaripput.
Uuliasiornianut aatsitassarsiorniartunullu piumasaqaatit eqqarsaatigalugit, makku taasariaqarsoraagut:
- Akileraartitsinermut tunngatillugu takuneqarsinnavoq nunatsinni piumasaqaatit nunanut allanut naleqqiullugit unammillerluarsinnaasut, taamaanneranilu allatigut piumasaqarsinnaaneq tunuarsimaarfigisariaqanngitsoq, soorlu:,
- Avatangiisit mianerineqarnissaannik sakkortuumik piumasaqarneq aalajangiusimasariaqarpoq, pingaartumillu silaannaap allanngoriartornera ilutigalugu umiarsuarnik assartuisinnaanerup annertusiartornera ilutigalugu tamanna eqqummaariffigineqassaaq,
- Sulisussaqarnikkut nunatsinni najugalinnik sulisitsinissamik ilinniartitsinissamillu piumasaqaatit annertusarneqarsinnaanerat mattunneqassanngilaq,
- Kiisalu, nunamik piginnittuunissaq anguneqanngikkallartillugu, inatsisitigut aqutsisinnaaneq tamakkiisoq anguniarneqassaaq.
Soorunami aatsitassarsiornikkut uuliasiornikkullu nunatta aningaasarsiornermigut tapertaqalersinnaanera anguniarlugu suliniartariaqarpugut, puigussanngilarpulli imaani nunamilu uumassusilinnik inuuniiuteqarnerput innarlerneqaratarsinnaammat aammalu aatsitassat uulialu nunguttarmata. Taamaammat oqimaaqatigiissaakkamik ingerlanissaq salliutinneqassaaq.
Dagsordenspunkter og behandlingsdato
3. maj 2005
UPA 2005/32
kk
Kalaallit Nunaanni uuliamik gassimillu misissueqqissaarnerup qalluinerullu atorluaanerullu inuiaqatigiinnut attuumassutai pillugit nassuiaat
Nunatsinni gassimik uuliamilluunniit qalluisoqalissagaluarpat tamatuma inuiaqatigiinnut sunniutigisinnaasaanik Naalakkersuisut nassuiaateqarnerat qujassutigaarput. Siorna uuliamik ujaasiffissatut sineriaap avataani ammaassiffigineqartut nutaat uuliasioqatigiiffissuarnit soqutigineqarlutik ujarlerfiulernerat, nunatsinni imartatsinniluunniit uuliasiortoqalersinnaaneranik ilimasutsiteqqilerpoq, taamaammallu piffissaagallartillugu inuiaqatigiit sutigut sunnigaasinnaanerat oqallisigissallugu piareersarfigissallugulu pisariaqarpoq.
Inuit Ataqatigiit-nniit Naalakkersuisunut kajumissaarutigissavarput Inatsisartunut nassuiaateqarneq nunatsinni innuttaasunut tamanut ilisimatitsinermik malitseqartinneqassasoq, taamaaliornissamut ilaatigut Naalakkersuisut ukiut arlallit matuma siorna aallartittumik Alaska-mi uuliasiorneq pillugu filmiliarititaat atorlugit.
Naalakkersuisut nunarput uuliaasiornikkut annertuumik aningaasarsiulissagaluarpat sinneqartoorutinit aningaasaateqarfiliortoqarsinnaaneranut tunngasumik Inatsisartut isummersoqquaat. Nunani allani misilittaakkat tunngavigalugit, pingaartumillu issittumi, naggueqatitta nunaanni, inukitsunnguusuni annertuumillu uuliasiorfiusuni misilittakkat ilisimalersimallugit ilumut tamakku siusinaartumik isummersorfigineqarnissaat pisariaqavippoq. Pilersaarusiorluagaanngitsumik annertoorsuarmik aningaasarsiulerneq inuiaqatigiinnut sakkortuumik sunniussinnaavoq, pingaartumillu inuiaqatigiittut ataatsimoortumik ingerlatsineq innarlerneqarsinnaavoq aqutsisinnaajunnaarnermik kingunilimmik. Tassa naammattorsuarnik aningaasassaqalerneq tusaannarlugu qujarunnaraluaqaluni aamma kissaatiginanngitsorpassuarnik allanik nassataqarsinnaavoq, pilersaarusiugaanngitsumik pigissaalernerup pingaarnersiuisariaqarneq tulleriiaarisariaqarnerlu atorunnaarsissinnaammagit, naatsumik oqaatigalugu inuiaqatigiit naalakkersuinikkut aqunneqarsinaajunnaarsissinnaammagit.
Taamaattumik Inuit Ataqatigiit-nni uuliasiornermit sinneqartooruteqartoqalissagaluarpat aningaasaateqarfiliortoqarnissaanik isuma tapersersorparput. Nuna Oil-ip uuliasiornermi peqataaginnarnissaanik siunertaq kisiat pissutiginagu kisiannili inuiaqatigiit patajaatsumik ingerlasinnaajuarnissaat taamatulli pingaaruteqarmat.
Periarfissaq manna iluatsillugu apeqqutigissavarput Nuna Oil-ip DONG-imit, tassa Dansk Olie og Naturgas-imiit piginneqataaffigineqarnera, DONG-ip namminersortunut tuniniarneqarneranut atatillugu aaqqiivigineqarsimanersoq - tassalu Danmarkimi naalakkersuisunit neriorsuutigineqartutut piginneqataassutit immikkoortinneqarlutik naalagaaffimmut utertinneqarsimanersut?
Nunatsinni aatsitassarsiornermut oqartussaassuseq tamakkiisoq pigilerutsigu akisussaaffiit tamatumunnga atuumassuteqartut soorunami aamma ilaassapput. Inuit Ataqatigiit-nni isumaqarpugut tamanna piareersarfigileriissagipput. Tamatumani aamma aningaasalersuinikkut annertusiartortumik akisussaaffeqalernissarput ilanngullugu. Ukiuni aggersuni aamma avammut takutittariaqarparput aatsitassarsiornikkut piorsaaneq ilumoorullugu aallunniaripput.
Uuliasiornianut aatsitassarsiorniartunullu piumasaqaatit eqqarsaatigalugit, makku taasariaqarsoraagut:
- Akileraartitsinermut tunngatillugu takuneqarsinnavoq nunatsinni piumasaqaatit nunanut allanut naleqqiullugit unammillerluarsinnaasut, taamaanneranilu allatigut piumasaqarsinnaaneq tunuarsimaarfigisariaqanngitsoq, soorlu:,
- Avatangiisit mianerineqarnissaannik sakkortuumik piumasaqarneq aalajangiusimasariaqarpoq, pingaartumillu silaannaap allanngoriartornera ilutigalugu umiarsuarnik assartuisinnaanerup annertusiartornera ilutigalugu tamanna eqqummaariffigineqassaaq,
- Sulisussaqarnikkut nunatsinni najugalinnik sulisitsinissamik ilinniartitsinissamillu piumasaqaatit annertusarneqarsinnaanerat mattunneqassanngilaq,
- Kiisalu, nunamik piginnittuunissaq anguneqanngikkallartillugu, inatsisitigut aqutsisinnaaneq tamakkiisoq anguniarneqassaaq.
Soorunami aatsitassarsiornikkut uuliasiornikkullu nunatta aningaasarsiornermigut tapertaqalersinnaanera anguniarlugu suliniartariaqarpugut, puigussanngilarpulli imaani nunamilu uumassusilinnik inuuniiuteqarnerput innarlerneqaratarsinnaammat aammalu aatsitassat uulialu nunguttarmata. Taamaammat oqimaaqatigiissaakkamik ingerlanissaq salliutinneqassaaq.
Upernaakkut ataatsimiinneq 2005
Ullormut oqaluuserisassat kiisalu ullut suliarineqarfissaat